Natuur en landschap

Gemeentelijk beleid voor Landschap

Westerveld is een groene plattelandsgemeente. Naast een belangrijke agrarische sector, kent de gemeente een aantal belangrijke natuurgebieden. Er zijn drie Natura 2000 gebieden (Drents-Friese woud, het Dwingelerveld en het Holtingerveld) waar flora en fauna voorkomt die behoort tot belangrijke ecotypen in Europees verband bekeken. Twee van de drie Natura 2000 gebieden behoren landelijk tot een Nationaal Landschap.

Om tot een evenwichtige ontwikkeling te komen kent de gemeente een Bestemmingsplan Buitengebied waarin een deze belangen tegen elkaar zijn afgewogen. Specifiek voor het landschappelijk aspect is een Landschapsontwikkelingsplan opgesteld om nieuwe ontwikkelingen goed in te passen. Uitgangspunt van beide plannen is een ontwikkeling die toekomstmogelijkheden biedt voor het bedrijfsleven en voor inwoners, maar met behoud van de specifieke kenmerken van het specifieke landschap.

Ontwikkelingen hebben invloed op de landschappelijke waarden bezien bij daglicht. Maar ontwikkelingen kunnen ook invloed hebben op de leefbaarheid en duurzaamheid van natuur en landschap in de avond en de nacht. Een specifiek punt van aandacht is de invloed van verlichting gedurende de nachtperiode, met name omdat Westerveld een van de donkerste gebieden van Nederland is.

Nachtelijk beeld van het landschap

In Nederland worden stilte en duisternis steeds zeldzamer. Bij meer verlichting is de sterrenhemel minder goed zichtbaar. Deze waarden worden in onze samenleving steeds meer gewaardeerd. Dit beeld wordt op sommige plaatsen verstoord doordat:

•          de hemel verlicht wordt, met name door licht uit omringende dorpskernen
•          er individuele lichtbronnen in het landschap zichtbaar zijn
•          de dorpsrand en soms ook een gele koepel boven de dorpen zichtbaar is

Gemeentelijk beleid voor Natuur

De gemeente Westerveld en voornamelijk de nationale parken Dwingelderveld en Het Drents-Friese Woud zijn twee van de donkerste gebieden in Nederland. De Europese Vogel- en Habitatrichtlijn en de Flora en Faunawet spelen hier een belangrijke rol. 

Provinciaal beleid- beheerplan Natura 2000

Voor de Natura 2000 gebieden Dwingelderveld en Holtingerveld wordt door de Provincie Drenthe een beheerplan opgesteld. Voor het Drents-Friese Wold wordt dit door de rijksoverheid gedaan. Bekeken wordt of er voor bepaalde diersoorten extra aandacht moet zijn, bijvoorbeeld omdat ze extra gevoelig zijn voor lichthinder. 

In deze beheerplannen zal worden ingegaan op de bestaande lichtbronnen in een straal van 300 meter van ieder Natura 2000 gebied, zoals omliggende open stallen van melkveebedrijven en de provinciale wegen. 

De provincie Drenthe kijkt niet alleen naar lichtuitstoot van bedrijven. Ook op het gebied van de eigen openbare verlichting is de provincie sterk gericht op het voorkomen en verminderen van de lichtuitstoot en energieverbruik onder andere door in te zetten op markering, gerichte (LED) verlichting en dimmen.

Foto: De gemeente verlicht in natuurgebieden in principe niet of anders met groene verlichting. Op de Bosweg in Diever wordt de verlichting naar verwachting verwijderd.

Gemeentelijk beleid voor lichtbronnen in natuurgebieden en (open) landschap

De gemeente Westerveld wil de flora en fauna en het open landschap beschermen, óók in de avond en nacht. Verder vindt zij de zichtbaarheid van de sterrenhemel van belang, voor de eigen bewoners maar ook voor recreatieve bezoekers. Daarom:

• Plaatst de gemeente geen openbare verlichting in deze natuurgebieden maar ook bij voorkeur niet in de rest van het buitengebied tenzij op grond van zwaarwegende argumenten de noodzaak vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid is aangetoond. 
• Gaat de gemeente in gesprek met eigenaren van storende en overbodige lichtbronnen.
• Wordt een toename van licht in natuurgebieden en in het open landschap bij nieuwe ontwikkelingen zoveel mogelijk voorkomen door met de betrokken partijen te spreken over praktische maatregelen.
• Er wordt gezocht naar alternatieven voor verlichting om toch tot het gewenste doel te komen of anders het aanpassen van de verlichting.
• Als er ernstig verstorende lichtbronnen zijn en de eigenaren hier niets aan willen doen, dan kan de gemeente in sommige gevallen maatregelen afdwingen.
• Bij een actualisatie van (welke? het Landschapsontwikkelingsplan en het bestemmingsplan Buitengebied (?) zal de gemeente het thema lichtvervuiling en de waarde van donkerte voor het landschap nog explicieter meenemen.

Gebieden met donkerte als kernwaarde

De gemeente wil de duisternis en het donkere landschap behouden in de volgende gebieden:

• Holtingerveld
• Dwingelderveld
• Drents-Friese Woud

Foto′s: Dwingelderveld en Holtingerveld (bron: http://www.provincie.drenthe.nl/)